BAPTYŚCI W ŚWIECIE
Ruch baptystyczny powstał na początku XVII w. w Anglii w wyniku połączenia prześladowanych przez ówczesne władze brytyjskich purytan z anabaptystami. Pierwszy zbór baptystyczny powstał w 1609 roku w Amsterdamie pod przywództwem Johna Smytha, ale wkrótce przestał istnieć, gdy John Smyth wraz z częścią zwolenników postanowił połączyć się z mennonitami. Następnie zbór odrodził się w 1611 roku pod Londynem, a jego przywódcą był Thomas Helwys.
Nazwa pochodzi od greckiego słowa baptidzein, oznaczającego „zanurzać” lub „chrzcić”, gdyż praktyka chrztu – podobnie jak wśród pierwszych chrześcijan – dotyczy osób dorosłych, które są świadome tego aktu. Podobnie jak większość przedstawicieli nurtu protestanckiego, baptyści akcentują nadrzędną rolę Pisma Świętego jako objawionego Słowa Bożego i wyznają tzw. „zasadę 5 Sola” [Tylko Pismo, tylko Wiara, tylko Łaska, tylko Chrystus, tylko Bogu chwała], stanowiącą podstawę reformacyjnej teologii protestanckiej.
Do końca XVIII w. społeczności baptystyczne nie przejawiały znaczącej dynamiki wzrostu. Większość zborów występowała wtedy w Anglii i w kilku koloniach brytyjskich, powoli rozprzestrzeniając się na Jamajkę, Kanadę i Bahamy. Intensywny rozwój nurtu i jego działalności misyjno – społecznej nastąpił dopiero w XIX w. w USA podczas tzw. „Drugiego Wielkiego Przebudzenia”, które rozpoczęło m.in. kampanię przeciwko niewolnictwu oraz korupcji występującej powszechnie w południowych stanach. W tym okresie, dzięki intensywnej działalności ewangelizacyjnej, baptyści zakładają zbory m.in. w Indiach, w Europie oraz w Afryce.
BAPTYŚCI W POLSCE
Początki ruchu baptystycznego w Polsce datują się na rok 1858, kiedy to w Adamowie pod Warszawą grupa czytelników Biblii spontanicznie postanowiła przyjąć chrzest na wyznanie wiary i utworzyć wzorowany na Nowym Testamencie zbór złożony z osób świadomie wierzących. W pierwszym stadium rozwoju tzn. do początku lat 20. obecnego stulecia, baptyzm rozprzestrzeniał się głównie wśród zamieszkałej na ziemiach polskich ludności niemieckiej. Po tej dacie zaczął zyskiwać coraz szersze przyjęcie wśród Polaków, zwłaszcza na ówczesnych wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej. W okresie międzywojennym (1921) podczas zjazdu zborów wyodrębniono z niemieckiej denominacji baptystycznej nowy związek wyznaniowy, skupiający baptystów pochodzenia słowiańskiego. Prezesem organizacji nazwanej Związkiem Zborów Słowiańskich Baptystów (dalej: ZZSB) w Polsce został w kaznodzieja Jan Petrasz. W latach 1923 – 1927 próbowano bezskutecznie stworzyć wspólnotę ze Związkiem Ewangelicznych Chrześcijan. Powstała organizacja pod nazwą Związek Słowiańskich Zborów Ewangelicznych Chrześcijan i Baptystów, jednak z powodu konfliktu i podziału ostatecznie rozpadła się w 1927r. 10 lat później ZZSB połączył się z Unią Zborów Baptystów Języka Niemieckiego, tworząc wspólny Kościół Ewangeliczno – Baptystyczny w RP.
Wybuch II Wojny Światowej doprowadził do likwidacji wielu stowarzyszeń i związków religijnych. Zbory, które należały wcześniej do Związku Zborów Słowiańskich Baptystów, zostały dekretem niemieckich władz w 1942r. włączone do Związku Nieniemieckich Ewangelicko – Wolnokościelnych Zborów. Z kolei na terenach pozostającymi pod wpływem ZSRR decyzją Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego tamtejsze zbory baptystów, które były zrzeszone w ZZSB i które niejednokrotnie doświadczały represji, zostały wcielone do Ogólnozwiązkowej Rady Ewangelicznych Chrześcijan Baptystów. Rok po zakończeniu działań wojennych, 5 maja 1946r., decyzją Ministra Administracji Publicznej Polski Kościół Chrześcijan Ewangelicznych Baptystów zyskał w Polsce uznanie prawne. W okresie Polski Ludowej liczba wiernych wzrastała – w roku 1945 liczba ta wynosiła ok. 1800 osób, natomiast w 1986r. baptystów w Polsce było już ponad 6000 osób skupionych w 129 zborach. Należy także zauważyć, że w tym okresie władze PRL próbowały wielokrotnie inwigilować kościół – obawiano się przepływu literatury religijnej do ZSRR, gdyż Polskę uważano za kraj tranzytowy na drodze z USA.
BAPTYŚCI DZISIAJ
Obecnie Kościół Chrześcijan Baptystów w RP liczy ok. 5300 członków. Konstytucja Rzeczypospolitej Polski gwarantuje KChB swobodę prowadzenia działalności religijnej i społecznej, a jego status prawny jest uregulowany ustawą z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej. Kościół jest ponadto członkiem Polskiej Rady Ekumenicznej oraz posiada własną niepubliczną uczelnię – Wyższe Baptystyczne Seminarium Teologiczne w Warszawie kształcącą na poziomie licencjatu. We Wrocławiu istnieją trzy zbory baptystyczne.